Gdybyśmy zapytali przypadkowego przechodnia na losowej ulicy jakie są jego ulubione opcje, pewnie wywołalibyśmy jego konsternację. Nawet gdyby odpowiedział, to z pewnością jego odpowiedź niewiele miałaby wspólnego z instrumentami pochodnymi. No, może gdyby wylosowaną ulicą okazała się wewnętrzna aleja na wydziale finansów albo matematyki aktuarialnej… Tymczasem opcje są ciekawym, choć nierzadko skomplikowanym rodzajem instrumentu finansowego. Skomplikowanym, gdyż nie dość, że w zależności od rodzaju opcji ich mechanika może się od siebie bardzo różnić, to jeszcze na ich wartość wpływa dużo różnych parametrów. Przyjrzymy się wpływowi niektórych z nich z perspektywy wyceny według MSSF 2 (tj. Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej 2).
Kluczowe parametry a wycena MSSF 2
Wśród wspomnianych parametrów możemy odnaleźć takie, które są specyficzne dla danej konkretnej opcji (jak jej zapadalność lub cena wykonania) oraz takie, które określa się na podstawie obserwacji rynkowych (na przykład stopa procentowa wolna od ryzyka lub zmienność cen aktywa bazowego). W kontekście wyceny MSSF 2 należy najpierw odpowiednio ustalić dzień, na który dana wycena powinna zostać przeprowadzona. To na ten dzień ustala się następnie między innymi cenę aktywa bazowego (np. cenę rynkową akcji), która jest zwykle jednym z parametrów wejściowych do modelu wyceny opcji. A cena ta w oczywisty sposób ma wpływ na wartość samej opcji. Łatwo sobie bowiem wyobrazić, że posiadając kontrakt pozwalający nam kupić ustaloną akcję w przyszłości za 100 zł, będziemy w korzystniejszej sytuacji jeśli dzisiejsza cena rynkowa tej akcji wynosi 150 zł, niż gdyby wynosiła 50 zł. A jak wiadomo, rynkowe ceny akcji mogą się mocno wahać między kolejnymi dniami, tygodniami czy tym bardziej miesiącami. Ma to związek z tytułową zmiennością, do czego wrócimy za chwilę.
Opcje dla wybranych – warranty subskrypcyjne
Ciekawym przykładem instrumentów o mechanice opcyjnej są tzw. warranty subskrypcyjne. Są one często przyznawane w ramach programów motywacyjnych dla kadry zarządzającej i menadżerskiej w firmach, które chcą zmobilizować swoich kluczowych pracowników do wypracowywania jak największych zysków. Wycena warrantów podlega wtedy często pod MSSF 2. Tak jak w przypadku standardowych opcji, na ich wartość może mieć wpływ dużo różnych czynników, a założenia przyjmowane do wyceny zgodnej z MSSF 2 muszą spełniać określone wymagania. Dlatego przy tego typu wycenie warrantów warto skorzystać z pomocy ekspertów, na przykład z biura aktuarialnego halley.pl.
To co z tą zmiennością w wycenie warrantów?
Jednym z parametrów, które często mają duży wpływ na wycenę warrantów, jest tzw. zmienność aktywa bazowego. Jedną z metod jej kalibracji (tj. estymowania jej wartości) jest opieranie się o rynkowe notowania historyczne danego aktywa, np. akcji spółki. To czy większa zmienność wpłynie na większą czy mniejszą wartość samego warrantu, zależy od jego mechaniki. Im ta mechanika jest bardziej skomplikowana, tym mniej oczywista może być to zależność. Aby tę wartość poprawnie wyznaczyć, tym bardziej potrzebne jest wtedy doświadczenie w pracy z tego typu instrumentami. Szczególnie że zmienność np. akcji może być różna w różnych latach – czy to z powodu wyników samej spółki czy też nastrojów na całym rynku. Zatem czy mówiąc, że zmienność jest zmienna popełniamy podobną gafę jak przy stwierdzeniu, że masło jest maślane? Absolutnie nie! Zmienność zależnie od aktywa może być bardzo zmienna lub przeciwnie – całkiem stabilna w czasie. Dlatego należy się wykazać dużą ostrożnością podczas jej wyznaczania.
Na stronie https://halley.pl/wycena-opcji/ można znaleźć więcej informacji o warrantach, opcjach i ich różnych cechach, jak również o innych warunkach wymagających odpowiedniego rozpoznania w kontekście wyceny MSSF 2.