Szukasz sposobu na umorzenie pożyczki albo chcesz wiedzieć, czy musisz zapłacić od tego podatek? Wyjaśniamy wszelkie zagadnienia związane z możliwością umorzenia długu czy kredytu, w tym w jaki sposób umorzyć pożyczkę z ZFSŚ? Sprawdź, czy umorzenie komuś długu się opłaca.
Umorzenie pożyczki – co to? Czym różni się od pożyczki bezzwrotnej czy umorzenia długu? Dlaczego ktoś mógłby chcieć umorzyć pożyczkę? Zobacz.
Przypadki, kiedy pożyczka może zostać umorzona
Umorzenie pożyczki czy umorzenie kredytu jest możliwe na podstawie art. 508 Kodeksu Cywilnego, który stanowi, że: zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. A zatem, do umorzenia długu konieczna jest akceptacja tego faktu przez dłużnika. Najlepiej jest uzyskać ją na piśmie. Wraz z umorzeniem ustępują też wszelkie zabezpieczenia wierzytelności, takie jak hipoteka czy zastaw.
Innym rodzajem umorzenia długu jest wycofanie roszczenia dochodzonego pozwem. Nie ma wtedy obowiązku zgody dłużnika na umorzenie, a przychód z tego umorzenia nie podlega opodatkowaniu. Czynnością, która spowoduje zrzeczenie się długu jest też jego przejęcie przez osobę trzecią. Wtedy dotychczasowy wierzyciel nie może już dochodzić zapłaty scedowanej należności.
Dlaczego ktoś mógłby chcieć umorzyć dług? Pomijając powody rodzinne czy osobiste, umorzenie może być rozsądne jeśli dłużnik i tak nie odda pieniędzy. W takim przypadku proces sądowy i windykacja generują koszty, które i tak się nie zwrócą. Umorzenie można też wpisać do kosztów uzyskania przychodów i w ten sposób zaoszczędzić dalsze pieniądze.
Umorzenie pożyczki z ZFŚS
ZFŚS to skrót od słów Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Istnienie tych funduszy opiera się na zapisach ustawy z dnia 4 marca 1994 roku o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Fundusze mogą być tworzone w zakładach pracy zatrudniających co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Z funduszu można finansować m.in. wypoczynek pracowników, wyjazdy integracyjne, zapomogi finansowe czy działalność kulturowo-sportową. W ramach funduszu można zaciągać pożyczki, które z jakichś powodów mogą zostać umorzone.
Rodzi to szereg komplikacji prawnych i księgowych, bo umorzenie jest traktowane jako przychód po stronie pożyczkobiorcy i podlega podatkowi dochodowemu. Umorzenie pożyczki z ZFŚS byłemu pracownikowi będzie podlegało opodatkowaniu z tytułu art. 20 ust. 1 o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pracodawca ma wtedy obowiązek sporządzenia PIT-8C, w którym zawrze kwotę umorzonej pożyczki.
Jeśli pracownik wciąż jest zatrudniony, to suma umorzonej pożyczki powinna zostać zaksięgowana jako dochód z tytułu stosunku pracy i powinna zostać od tego dochodu pobrana zaliczka na podatek dochodowy. Kwota umorzenia nie wlicza się jednak do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne i emerytalne.
Pożyczka bezzwrotna
Właściwie nie ma czegoś takiego jak pożyczka bezzwrotna, bo taką czynność nazwiemy po prostu darowizną. Jak już wspomnieliśmy, obchodzenie prawa poprzez udzielanie pożyczki zamiast darowizny nie ma większego sensu – w obu przypadkach należy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych.
Darowizna w najbliższej rodzinie nie podlega opodatkowaniu. Wystarczy zgłosić fakt przekazania darowizny w urzędzie skarbowym w ciągu 6 miesięcy. Darowizna poza rodziną jest opodatkowana powyżej kwoty 4902 zł na 20 proc. Pożyczki prywatne są opodatkowane stawką 0,5 proc., jest to więc znacznie niższa stawka i przekazanie pieniędzy obcej osobie w formie pożyczki bezzwrotnej jest w takim przypadku bardziej opłacalne.
Umorzenie pożyczki a podatek dochodowy od osób fizycznych
Załóżmy następujący przypadek: spółce została udzielona pożyczka przez jednego z jej udziałowców, a ten ją umorzył. Czy wtedy pożyczka stanowi przychód podlegający opodatkowaniu? Okazuje się, że tak. Wynika to z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a konkretniej jej art. 12 ust. 1 pkt 3. Wyjątkiem będą sytuacje opisane w art. 12 ust. 8 tej ustawy, czyli umorzenie zobowiązań z tytułu postępowania ugodowego w restrurkturyzacji, postępowania upadłościowego lub realizacji restrukturyzacji z innych przyczyn.
Przychód z umorzenia pożyczki powstaje w dniu jej umorzenia. W przypadku, kiedy spółka wykazuje stratę to wliczenie umorzenia do dochodów nie spowoduje obowiązku zapłacenia podatku, tylko zmniejszy stratę. Przychodem są również umorzone odsetki. Taka interpretacja ze strony urzędu skarbowego nie dziwi. Gdyby umorzenie pożyczki nie było opodatkowane, to spółki i ich udziałowcy mogliby w ten sposób obchodzić podatek od czynności cywilnoprawnych za darowiznę.
Istnieje jeden sposób, by nie płacić podatku od pożyczki przy jej umorzeniu, pod warunkiem, że jest ona umarzana na rzecz spółki kapitałowej. Należy w tym przypadku przekwalifikować pożyczkę na podwyższenie kapitału zakładowego przez zmianę umowy spółki.
Kiedy następuje umorzenie długu?
Umorzenie długu jest częstszą czynnością od umorzenia pożyczki, choć właściwie polega na tym samym. Zwolnienie z długu może nastąpić na przykład poprzez zniszczenie przez wierzyciela dokumentu potwierdzającego istnienie zobowiązania. Jedną z sytuacji w których następuje umorzenie długu jest upadłość konsumencka. Po jej przeprowadzeniu sąd wydaje postanowienie o umorzeniu zobowiązań, jednak aby dokonać upadłości należy najpierw zlicytować majątek i ustalić plan spłaty z wierzycielami. Długi są więc umarzane dopiero po przynajmniej próbie spłaty.
Istnieją okoliczności, w których nie ma prawnego obowiązku spłaty długu, ale nie następuje umorzenie. Jedną z nich jest przedawnienie. Po określonym czasie dług się przedawnia i pomimo, że dalej istnieje, to wierzyciel nie ma możliwości egzekwowania swoich praw, oprócz może zwyczajnej prośby o oddanie należności.
Drugą możliwością jest śmierć dłużnika. Jeśli jego spadkobiercy sądownie zrzekną się spadku, to nie muszą spłacać jego długów. Pamiętajmy jednak, że długi należy spłacać. Jeśli chcesz uniknąć konsekwencji spłaty odsetek karnych, czy kar umownych, to lepiej po prostu zaciągnij chwilówkę na np. https://ofin.pl/. To znacznie lepsze rozwiązanie niż posiadanie długów.