Chirurgia zaćmy jest jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów na świecie, ale zaćma Warszawa jest również jedną z głównych przyczyn upośledzenia wzroku na świecie. Nowe osiągnięcia i technologie dają nadzieję.
Zaćma występuje, gdy naturalna soczewka krystaliczna staje się matowa, co prowadzi do pogorszenia widzenia. Może to być spowodowane wieloma różnymi stanami, w tym urazami, ale najczęstszym jest starzenie się.
Leczenie zaćmy dawniej i dziś
Najwcześniejszą znaną metodą leczenia zaćmy jest ta z V wieku pne, kiedy to do wyłamania soczewki z osi wzrokowej użyto igły. W niektórych krajach nadal stosuje się ten rodzaj leczenia, pomimo wysokiego ryzyka utraty wzroku i niekorzystnych wyników. Mniejszość pacjentów będzie mogła widzieć światło i wykrywać ruch po zabiegu, ale ponad 70% pozostaje niewidomych
Francuski chirurg Jacques Daviel przeprowadził pierwszą prawdziwą zewnątrztorebkową ekstrakcję zaćmy w 1747 r. Obejmowało to nacięcie na odległość ponad 10 mm, nakłucie torebki soczewki, a następnie usunięcie kory soczewki.4 Wczesna operacja była bardziej skuteczna niż ta z 5 wieku, ale po operacji powikłania były nadal częste z zatrzymanymi fragmentami soczewki, słabym gojeniem się ran i infekcjami
W 1961 roku opracowany przez polskiego chirurga Tadeusza Krwawicza kriosondę wykorzystał do usunięcia soczewki w ramach zabiegu zwanego wewnątrztorebkowym usunięciem zaćmy. Głównym mankamentem techniki tego rodzaju było usunięcie całej soczewki, prowadząc do wzrostu ryzyka wystąpienia powikłań zaślepiających, takich jak:
- odwarstwienie siatkówki,
- obrzęk plamki,
- dekompensacja rogówki.
Rozwój narzędzi i technik chirurgicznych spowodował ponowne pojawienie się innej formy leczenia w latach 70. XX wieku oraz rozwój ręcznej chirurgii zaćmy z małym nacięciem, w której utworzono małą (w porównaniu z tradycyjną) i usunięto korę soczewki. Badanie porównujące współczesne operacje wykazało, że ten kolejny rodzaj skutkował mniejszą liczbą komplikacji i lepszymi wynikami wizualnymi
Współczesna operacja zaćmy pojawiła się wraz z wprowadzeniem fakoemulsyfikacji opracowanej przez amerykańskiego okulistę Charlesa Kelmanna.Za pomocą aparatu ultrasonograficznego był w stanie emulgować i aspirować soczewkę przez małe nacięcie. Wprowadzenie okulistycznych urządzeń wiskochirurgicznych również znacząco wpłynęło na rozwój chirurgii zaćmy.
W 2008 roku Zoltan Nagy użył lasera femtosekundowego do wykonania kapsulotomii przedniej i fragmentacji soczewki, zgłaszając kapsuloreksję, która była dokładniejsza niż wykonana ręcznie. Zgłosił również skrócenie czasu fakoemulsyfikacji o 43% i mocy o 51% w operacji zaćmy wspomaganej laserem w porównaniu z operacją bez lasera.
Istnieje wiele badań porównujących wyniki kliniczne laserowego wspomagania chirurgii zaćmy z ręczną chirurgią zaćmy, w których stwierdzono minimalną różnicę w zakresie widzenia i wyników klinicznych.. Jedno z nich wykazało, że zabiegi chirurgiczne spowodowały istotne klinicznie zmniejszenie pęknięcia torebki tylnej, co może zmniejszyć potrzebę witrektomii w przypadku leczenia zaćmy.