Właściwie zaplanowany i wykonany drenaż umożliwia nie tylko pozbycie się wilgoci z piwnicy i odprowadzenie wody gruntowej poza fundamenty budynku, ale także daje możliwość jej produktywnego wykorzystania. Niniejszy tekst przedstawia, co wchodzi w skład systemu odwadniającego oraz jak właściwie ułożyć rury drenażowe.
Kiedy potrzebny będzie drenaż
Sytuacje, w których niezbędne będzie stworzenie systemu odwadniającego, wynikają na ogół z trzech głównych cech danej działki — ukształtowania terenu, poziomu wody gruntowej i rodzaju samego gruntu. Właściwy drenaż jest szczególnie ważny w przypadku budynków z piwnicami. Rury drenarskie dobrze dobrane zapewniają odpowiedni odpływ wody z gruntu i ochronę fundamentów budynków a także możliwość odwadniania gruntów rolnych, uprawnych i zielonych.
Ukształtowanie terenu
Wszelkie spadki terenu w postaci zboczy, czy skarp znajdujące się nie tylko w bezpośrednim sąsiedztwie budynku, ale także w bliskiej od niego odległości, oznaczają potrzebę wykonania drenażu. I to niezależnie od rodzaju gruntu.
Spływająca zboczem woda prędzej czy później rozmiękczy grunt, czego skutkiem będzie w najlepszym wypadku zawilgocenie fundamentów, a w najgorszym osunięcie się części lub nawet całego budynku.
Poziom wody gruntowej
Płytkie zaleganie wody gruntowej i jej wysoki poziom to kolejny z warunków wymuszających zastosowanie systemu odwadniającego.
Trzeba tutaj jednak pamiętać, że poziom wody gruntowej raczej rzadko jest stały i ulega zmianom w ciągu roku wskutek opadów. Może się także zmienić po upływie dłuższego okresu (kilkunastu lub kilkudziesięciu lat) i dopiero wtedy zacząć być problematyczny. Dlatego też dobrze jest monitorować poziom wody gruntowej w miarę możliwości na bieżąco.
Rodzaj gruntu
Gliny, iły i inne nieprzepuszczalne warstwy gruntu właściwie gwarantują problemy z zawilgoceniem budynku. Nawet jeśli występują naprzemiennie z warstwami przepuszczalnymi. Mimo że w trakcie wykonywania wykopu woda się nie pojawia (lub jest jej bardzo mało na dnie), nie znaczy to, że wilgoć nie przedostanie się do budynku — zatrzymująca się na nieprzepuszczalnej warstwie woda może bardzo łatwo przenikać do fundamentów w trakcie intensywnych opadów lub roztopów.
Drenażu nie wykonuje się natomiast:
- na gruntach suchych i przepuszczalnych, jeśli poziom wody gruntowej utrzymuje się kilka metrów poniżej poziomu terenu
- w miejscach, gdzie nie ma możliwości odprowadzenia zebranej wody (teren podmokły)
- jeśli w danym miejscu woda gruntowa jest pod ciśnieniem (tzw. woda naporowa uniemożliwiająca obniżenie jej lustra).
Elementy systemu drenażowego
Całość instalacji drenażowej składa się zasadniczo z trzech głównych elementów są to: rury drenarskie, studzienki rewizyjne i studzienka zbiorcza. Dodatkowo potrzebna jest warstwa izolacyjno-filtracyjna, na którą składa się geowłóknina i gruboziarniste kruszywo.
Rury drenażowe
Najczęściej wykonane z tworzyw sztucznych (PVC lub PE), co zapewnia im lekkość, odporność na uszkodzenia mechaniczne i stosunkowo niską cenę.
Występują w trzech wariantach — perforowane, nieperforowane i perforowane z filtrem. Zazwyczaj są także karbowane. Łączy się je najczęściej przy pomocy mufek.
Dostępne są różne średnice (od 50 do 200 mm), a wybór między nimi zależy od długości ciągu i warunków wodno-gruntowych, przy czym na potrzeby domów jednorodzinnych stosuje się zwykle takie o 100 mm średnicy. Warto zaopatrzyć się w wysokiej jakości rury w profesjonalnej hurtowni materiałów instalacyjnych.
Studzienki rewizyjne
Niewielkie studzienki wykonane zazwyczaj z polichlorku winylu (PVC), która przepłukuje rury drenarskie i tym samym usuwanie mogącego zalegać w nich szlamu lub piasku.
Umieszcza się je na załamaniach ciągu i przykrywa dającymi się zdejmować pokrywami. Ich wielkość powinna być dobrana do średnicy rur.
Studzienka zbiorcza (chłonna)
Umieszczana na końcu całego ciągu (w jego najniższym punkcie) większa studzienka pozwalająca przejściowo gromadzić wodę, nim odprowadzona zostanie dalej.
Może być wykonana z tworzyw sztucznych lub prefabrykowanych betonowych kręgów. Nierzadko montuje się w niej pompę, celem przyspieszenia procesu odprowadzania wody.
Układanie rur drenażowych
Podczas tworzenia sieci drenażowej trzeba zwrócić szczególną uwagę na to aby odpowiednio rozmieścić rury i właściwie układać je w wykopach.
Rozmieszczenie rur i studni
Zalecana odległość, jaka powinna dzielić poszczególne ciągi rur, wynosi ok. 1,5-2,0 m. Poza tym ostatnie rury powinny znaleźć się nie bliżej niż ok. 2,0 m od granicy z sąsiednią działką. Wyjątkiem będzie tu sytuacja, gdy działka sąsiada znajduje się wyżej od naszej — wtedy rury można ułożyć niemal przy samej granicy (ok. 0,5 m), co umożliwi zebranie spływającej z wyższej działki wody.
Długość poszczególnych odcinków sieci drenarskiej nie może przekraczać 20 m, a każdy z nich powinien odznaczać się odpowiednim spadkiem rzędu 0,5-1,5%, aby woda mogła w nich płynąć w sposób naturalny.
Umieszczana na końcu studnia chłonna nie może znaleźć się bliżej niż 3,0 m od granicy z sąsiednią działką i 30 m od najbliższej studni wodociągu.
Układanie rur w wykopach
Głębokość, na jakiej powinny się one znaleźć w gruncie to ok. 60-70 cm, ale nie więcej niż 80 cm. Zbyt płytkie ich umieszczenie może doprowadzić do za dużej wilgotności i rozmięknięcia podłoża, a zbyt głębokie uniemożliwi wykorzystanie systemu do np. efektywnego nawadniania ogrodu.
Wykop powinien być szeroki na minimum 50 cm w najwęższym miejscu, czyli na samym dole. Dno wykopu wykłada się warstwą kruszywa (w tej roli sprawdzi się np. pospółka rzeczna lub żwir) o grubości ok. 25-30 cm. Trzeba przy tym pamiętać, aby uziarnienie nie było niższe niż 2,5-7 mm — mniejsze ziarna zwyczajnie pozatykają otwory w rurach. Po wstępnej nasypce należy zapewnić odpowiednie spadki (0,5-1,5%).
Na tak przygotowanym podłożu wykłada się perforowane rury i łączy je ze sobą odpowiednimi łącznikami. Warto zamawiać dłuższe rury (20-50 m), aby ograniczyć potrzebę ich łączenia. Na tym etapie łączy się je także ze studzienkami.
Po bokach i nad rurą także usypuje się kruszywo — górna warstwa powinna mieć przynajmniej 5-10 cm grubości.
Na wykonany w ten sposób drenaż wykłada się warstwę geowłókniny, dzięki której ograniczy się zamulanie pospółki po zasypaniu reszty wykopu. Geowłókniną wykłada się także boki wykopu, jeśli nie miał on odpowiedniej szerokości.
Następnie wykopy dopełnia się pozostałą po jego wykonaniu ziemią. Warto mieć tutaj na uwadze, że np. glina nie będzie zbyt dobrym podłożem dla ogrodu i lepiej w takim wypadku zadbać o bardziej urodzajną glebę.
Połączenie z rynną
Rynien nie można łączyć bezpośrednio z siecią drenażową — niezbędne będzie wykonanie wpustu z osadnikiem i dopiero połączenie go rurą pełną o długości minimum 50-70 cm z rurą perforowaną, która łączy się z innymi rurami drenarskimi. Warto także zadbać o odpowiednie rozdzielenie strumienia wody opadowej na kilka rur drenażowych, aby w trakcie ulewnych opadów nie dochodziło do podmywania fundamentów czy wybijania studzienek wskutek zbyt silnego strumienia wody.
Odcinek rury pełnej służy tutaj odprowadzeniu wody poza obrys ścian fundamentowych, a tym samym zmniejszeniu zawilgocenia tej strefy.
Podsumowanie
Dobrze wykonany system odwadniający pozwoli pożegnać się z problemem wilgoci w piwnicy i zalewaniem fundamentów, a dodatkowo umożliwi także np. nawodnienie ogrodu. Dlatego też warto postawić na sprawdzone materiały i odpowiednich fachowców, aby cała sieć działała sprawnie i bez zarzutu.
Opracowano wspólnie z serwisem https://grupa-flota.pl/